संत जनाबाई अभंग – उपदेशपर
२२९
भक्तिभावें बळे गा देव महाराज पंढरिराव ॥१॥
पंढरीसी जावें। संतजनीं भेटावें ॥२॥
भक्ति आहे ज्याचे चित्तीं । त्याला पावतो निश्चिती ॥३॥
भाव धरा मनीं । म्हणे नामयाची जनी ||४||
२३०
बांधोनियां हात गयावळ मारिती। दंड ते करिती मोक्षासाठीं ।।१।।
गेले ते पितर मोक्षालागीं तुझे। आतां देई माझे दक्षिणेसी ॥२॥
बापुडें कॅश बोडिती मिशी दाढी मग दक्षणा हिरडी खातसे हे ।।३।।
फार काय सांगू मेल्याविण मुक्ती नाहीं ते वांछित स्वप्नख ॥४॥
अनंत जन्म मृत्यु होता जैसे दुःख त्याहून अशेष आहे तेथें ॥५॥
भांबावले जन धांवे आटाआटी सोडूनियां कोटि अनंत पद ॥६॥
नलगे गाळावें नलगे तळावें । नलगे मरावें मुक्तीसाठीं ॥७॥
मुक्ति लागे पायां जाऊनियां पाहे जीव जातां देह जनी नाहीं ||८||
हे पण वाचा: संत जनाबाईचे सर्व अभंग
२३१
धनियाचें पड़पें गेला । जीव जिवें जीव झाला ||१||
देहीं देह हारपले। गेह गेहातीत झालें ॥२॥
झाला आश्रम आश्रमा जनी म्हणे धरा प्रेमा ॥३॥
२३२
झाली जगाचिये सीमा वस्तुभाव येर व्योमा।।१।।
पहा हो अधिकारी नको असोनी भिकारी॥२॥
पट तंतूंचा घडला घट मृत्तिकेचा झाला ॥३॥
पहा श्वानसमची पंडित। जनी म्हणे एकचि मात ||४॥
२३३
नाद पडे कानीं। मृग पैज घाली प्राणी ।।१।।
आवडी अंतरीं। गज मेला पडे गारी ॥२॥
चोख पाहे अंग दिये नाडला पतंग ॥३॥
गोडी रसगळा मच्छ अडकला गळा ||४||
गंधे अलि नेला । म्हणे जनी तोचि मेला ॥५॥
२३४
श्रृंगीचिया अंगी कोणते हो वह शरिर अनादळ केली आळी ॥१॥
काय तिने तपमुद्रा परिवेली म्हणोनियां झाली भृंगी अंगे॥२॥
अरे वा शहाणिया तैसा करी जय संतयोगे पाप नाही होय ॥३॥
नामयाची जनी पिटिती डांगोरा संदेह न धरा करा पूजा ॥४॥
२३५
जहाज तारिलें तारिलें शेवटीं उगमासी आलें ॥१॥
भाव शिडासी लाविला नाम फरारा सोडिला ॥२॥
कथा भरियेलें केणें । घ्या रे नका दैन्यवाणें ॥३॥
एका मनाचा विसार आधी देउनी निर्धार ||४|
कोण देतो फुकासाठीं । आर्तभूत व्हावें पोटीं ||५||
आर्तभूत व्हा रे जनी म्हणे केर्णे घ्यारे ।।६।।
२३६
हेंचि देवांचें भजन सदा राहे समाधान ।।१।।
येर अवधे संसारिक। इंद्र देव ब्रह्मादिक ||२||
वरकडाचा पाड किती । जनी देवास बोलती।।३।।
२३७
चोरा संगतीनें गेला। वाटें जातां नागवला ॥१॥
तैसी सांडोनियां भक्ती धरी विषयाची संगती ॥२॥
अग्निसर्वे खेळे । न जळे तो परी पोळे।।३।।
विश्वासला चोरा जनी म्हणे घाला बरा ||४||
२३८
जग विठ्ठल रुक्मिणी तुम्ही अखंड स्मरा ध्यानीं ॥१॥
मग तुज काय उणें झाले सोयरे त्रिभुवनें ।।२।।
साराचें जें सार । भवसिंधु उतरी पार ||३||
मन ठेउनी चरणीं । म्हणे नामयाची जनी ||४||
२३९
सुर्खे संसार करावा माजी विठ्ठल आठवावा ।। १॥
असोनियां देहीं छाया पुरुष जैसा पाहीं ॥२॥
जैसा सूर्य घटकाशी तैसी देहीं जनी दासी||३||
२४०
अंगीं हो मैं शांती दया क्षमा सर्वांभूतीं ।। १ ।।
जेथें जाऊन पाहे देवा ब्रह्मादिक करिती सेवा ॥२॥
आवडी असे पैं कीर्तनीं । लवे संतांचे चरणीं ॥३॥
जैसी दया पुत्रावरी । तेंचि पाहे चराचरीं ||४||
बहु अपराध केला म्हणे जनी तो रक्षिला ॥५॥
२४९
मृदु वाहे पाणी ब्रज मानी ऐसे लोगी।॥१॥
क्षमा ऐसी जिवीं क्रोधभूत हे पृथ्वी ॥२॥
गंधमाती सरी करुनी आपुली कस्तुरीं ॥३॥
गुणदोष मना नाणीं म्हणे बहिरी होय जनी ||४||
२४२
आपणची सारा । पाहावें कीं नारीनरां । ।१॥
पटाकारणें हे जनी पांडुरंग तंतु मनीं ॥२॥
भावेंवीण भजलें मिऊनियां झांकी डोळे ॥३॥
म्हणे काय पाहूं येतें भिन्न नव्हे वस्तु जेथें ||४||
भिन्नाभिन्न नाहीं मनीं । म्हणे नामयाची जनी ॥५॥
२४३
आक्रोशें ध्यानासी आणी पुरुषोत्तमा। पृथ्वीयेसी क्षमा उणी आणी ।।१।।
अखंडित शुद्ध असावें अंतर। लोणिया कठोर वाटे मनीं ॥२॥
बोलें तें वचन बहु हळुवट। सुमना अंगीं दाट जडभार||३||
नाम तें स्मरण अमृत संजिवनी म्हणे दासी जनी हेंचि करा ||४||
२४४
आम्ही आणि संत संत आणि आम्ही सूर्य आणि रश्मि काय दोन ॥१॥
दीप आणि सारंग सारंग आणि दीप ध्यान आणि जप काय दोन || २ ||
शांति आणि विरक्ति विरक्ति आणि शांति। समाधान काय तृप्ति दोन ||३||
रोग आणि व्याधी व्याधी आणि रोग। देह आणि अंग काय दोन ||४||
कान आणि श्रोत्र श्रोत्र आणि कान यश आणि मान काय दोन ॥५॥
देव आणि संत संत आणि देव म्हणे जनी भाव एक ऐसा ||६||
२४५
संत आणि देव मानी जो वेगळे । तेणें येथें आगळे केले दोष ।।१।।
माता ते वेगळी कुच ते उरींचे। म्हणोनियां त्याचें मर्दन करी ॥२॥
पाप तें वेगळें पुण्य तें आगळें म्हणोनी गरळें पितो मद ।। ३ ।।
दिवस उगवतां पाहों नये त्यातें। जेणें हो संतांतें द्वेषियेलें ||४||
तयाचा विटाळ वाहे रजस्वला म्हणे जनी चांडाळा बोलावू नका ॥५॥
२४६
पाणी तेंचि मेघ मेघ तेंचि पाणी काय या दोन्हीपणी वेगळीक।।१।।
माती तेचि धूळ धूळ तेचि माती। भेंडा आणि भिंती काय दोन॥२॥
साखरी गोडी गोडी साखरेसी थिजलें तुपासी काय दोन्ही ॥३॥
डोळा तें बुबुळ बुबुळ तो डोळा। शांति ज्ञानकळा काय मिन्न ||४||
वदन ते ओठ ओठ ते वदन। क्षेम आलिंगन काय दोन ॥ ५॥
जीभ ते पडजीभ पडजीभ ते जीभ आशा आणि लोभ काय दोन ॥६॥
संत तेचि देव देव तोचि संत म्हणे जनी मात गोष्टी भिन्न ।।७।।
२४७
प्रपंचीं जो रडे । ब्रह्मवन त्यातें जहे ।। १ ।।
ऐसा अखंडित ब्रह्मीं विठ्ठला जो कर्माकर्मी ॥ २॥
पुत्रदेह ध्याया ध्यानी कांता धन वो कामिनी ॥३॥
सिंधूसी सांडावा जनी म्हणे गा सदेवा ||४||
२४८
काम लागे कृष्णापाठी केली स्मशानाची गांठी ।।१।।
परम कामें भुलविला कृष्ण स्मशानासी नेला ||२||
भुलविला मनीं रुद्र पाहोनी मोहनी ॥३॥
कन्वेचिये पाठीं ब्रह्म लागे हतवटी ॥४॥
काम पराशरालागी ज्ञानासी लाविली आगी ।।५।।
काम गेला शुकापाठीं म्हणे जनी मारी काठी।।६।।
२४९
भजन करी महादेव राम पूजी सदाशिव ।।१।।
दोघे देव एक पाही । तयां ऐक्य दुजें नाहीं ॥२॥
शिवा रामा नाहीं भेद। ऐसे देव तेही सिद्ध ।।३।।
जनी म्हणे आत्मा एक। सर्व घटीं तो व्यापक ||४|
२५०
पतंग सुखावला भारी उडी घाली दीपावरी ॥१॥
परि तो देहांती मुकला। दोहीं पदार्थी नाडिला॥२॥
विषयांचे संगतीं बहू गेले अधोगती ।।३।।
ऐसे विषयानें मुलविले जनी म्हणे वांयां गेले ॥४॥
१५१
येऊनियां जन्मा एक करा देहाचें सार्थक।।१।।
वाचें नाम विठ्ठलाचें । तेणें सार्थक जन्माचें ||२||
ऐसा नामाचा महिमा शेष वर्णितां झाली सीमा ||३॥
नाम शास्त्रीं त्रिभुवनीं म्हणे नामयाची जनी ।।४
१७५
२५२ : विवेकाची पेठ । उघडी पंढरीची वाट ।।१।।
तेथें नाहीं कांहीं धोका उठाउठी भेटे सखा ॥२॥
मरोनियां जावें। शरण विठोबासी व्हावें ॥३॥
म्हणे नामयाची जनी देव करा ऐसा ऋणी ॥४॥
२५३
शरीर हें जायाचें नश्वर आणिकांचें। म्हणाल जरी त्याचें काय काज ॥१॥
आंबरसें चोखिला बिजसालें सांडिला पुढे तेणें उमविला दुजा एकू ।।२।।
समूळ साल माया सांडूनियां दिजे। परि अहं बीज जतन करा ।।३।।
तें बीज भाजोनि करा ओवाळणी संतांचे चरणीं समूळ देह ||४||
पुढे त्या बीजांची न करावी दुराशा । न धरावी आशा पुढिलांची ||५||
आहे नाहीं देह घरी ऐसा भाव म्हणे जनी देव सहज होसी ॥६॥
२५४
नाना व्रत तप दान । मुखीं हरीस्मरण ।।१।।
येथें असो द्यावा भाव। पुरवी अंतरींचें देव ॥२॥
हाचि विश्वास धरुनी । कृपा करील चक्रपाणी ।।३।।
भक्तिभाव ज्याचा पुरा । त्यांसी धांवतो सामोरा ||४||
लक्ष लावा पायांपाशीं म्हणे नामयाची दासी ॥५॥
२५५
शूराचें तें शस्त्र कृपणाचें धन विध्वंसिला प्राण हातां नये ।।१।।
गजमाथां मोतीं सपांचा तो मान। गेलीयाही प्राण हातां नये ।।२।।
सिंहान पतिव्रतेचे स्तन गेलियाही प्राण हातां नये ।।३।।
विरायांवाचुन देह अहंभाव जनी म्हणे देव हातां नये ॥४॥
२५६
संसारी निधान लाधले जनां सद्गुरुचरणा सेवीं बापा ॥१॥
कायावाचामनें तयास देवावीं । वस्तु मागून घ्यावी अगोचर ॥ २॥
तें गोचर नव्हे जाण गुरुकृपेवीण एन्हवीं तें आपणामाजीं आहे॥३॥
असतां सम्यक परि जना चुकामुक । भुलली निष्टंक मंत्रतंत्रें ॥ ४॥
माळं वेष्टण करी टापोर घेत शिरीं नेम अष्टोत्तरीं करिताती ॥५॥
जो माळ करविता वाचेसि वदविता । तथा हृदयस्था नेणे कोणी ।।६।।
सोहं आत्मा प्रगट जो दाखवी वाट! सद्गुरु वरिष्ठ तोचि जाणा ||७||
तया उत्तीर्णता व्हावया पदार्था न देखों सर्वथा जनी म्हणे ॥८॥
२५७
कीर्तनासी जातां मागी टाकी पाय अमर देह होय कळे त्यासी ॥१॥
ओखद तरी तेथे घड़े हिंसा जन्मवेद भाषा वेदापाशीं ॥ २॥
गंगा वाराणसी धरोनि पदरी चाललीसे नारी दोहींकडे ||३||
आमच्या बापाची ऐकावया कीर्ति जाऊं म्हणोन घेतीं ऐक्य कथीं ||४||
कीर्तनासी जावें कैसें कोणेपरी असूं द्या अंतरी गोष्ट हित ॥५॥
बन्हाडी धांवे जैसा प्रयोजनीं तान्हेलें तें पाणी पुसावया। ॥६॥
व्याकुळ तें एक चुकलें बाळक । त्या धांवे शोक हांका मारी ||७||
अशी कथे जातां गंगा त्या चरणीं । म्हणे दासी जनी भाक मानी ॥८॥
२५८
कीर्तनाचा रस आवडे नरासी लागती पायांसी मुक्ति चान्ही ।।१।।
वारी पंढरीची निश्चय म्यां केला । वारकरी झाला पंढरीचा ।। २।।
मोक्षाचा जो मोक्ष मुक्तीची जे मुक्ति । जनी म्हणे किती सांगूं फार॥३॥
शेतमालाची मोफत जाहिरात करण्या साठी कृषी क्रांती ला अवश्य भेट द्या