अग्नीचे पोटीं पुरुष उध्दवला अवचट - संत ज्ञानेश्वर महाराज अभंग ८५८

अग्नीचे पोटीं पुरुष उध्दवला अवचट – संत ज्ञानेश्वर महाराज अभंग ८५८

अग्नीचे पोटीं पुरुष उध्दवला अवचट ।
सत्रावी लंपट निशिदिनीं ॥१॥
आधार नाहीं जेथ निराधार वर्तती ।
निराधार न म्हणती आपणा लागीं ॥२॥
ज्ञानदेव म्हणे निवृत्तीने दाविलें ।
या नयनीं पाहिलें अविनाश ॥३॥

अर्थ:-

योग शास्त्रांत शरीरगत अग्नीपासून एक प्रकारची शक्ती उत्पन्न होऊन तिल कुंडलीनी नाडी जागृत होते. तिच्या योगाने मनुष्याचे मस्तकांत असलेल्या अमृताचा कुंभाला धक्का लागून त्यातून अमृतस्राव होऊ लागतो यालाच सत्रावीचे ‘पय ‘असे म्हणतात परंतु तेथेच तो पुरुष लुब्ध होऊन जातो. योग साध्य झालेल्या पुरुषाला जमीनीपासून अधांत्री राहाता येते. पण ते योगी स्वतःला निराधार असे समजत नाहीत. श्रीगुरु निवृत्तीरायांच्या कृपेने मला अविनाशी आत्म्याचे डोळयाने प्रत्यक्ष दर्शन झाले असे माऊली ज्ञानदेव सांगतात.