मंगळमूर्ति तूं किं मनाचिया लावण्यवाणा – संत ज्ञानेश्वर महाराज अभंग ३५४
मंगळमूर्ति तूं किं मनाचिया लावण्यवाणा ।
वेधी वेधक तूं सहजगुणा ।
सगुण निर्गुण न कळे तुझें विंदान ।
कैसें आपचि पर दाटुन रिगसि ॥
तेथें नवलाव वर्णु काय कोण रया ॥१॥
वर्णितां तुझे गुण मना मौन्य पडे ।
कळिकाळ बापुडें काय करिल आह्मां ॥२॥
ध्यानमूर्ति तुझी मनें अळंकारली मनामाजी
संचरली ।
संचरता इंद्रियें समानपदीं तुजविण
न दिसे आन बोली ।
तेथें भिन्नाभिन्नपणीं कोणा पाहों दातारा
दिठी सुखाचेनि सुखें स्थिरावली रया ॥३॥
बापरखुमादेविवराविठ्ठले वोतप्रोत सधन
नावेक नुरे कांहींएक केलें ।
तुझें तुज गर्‍हाणें किती देऊं
दातारा बोलवितां नव्हे भले रया ॥४॥
अर्थ:-
हे श्रीहरि कृष्णा तुझी मूर्ति मंगलरूप आहे. तुझ्या मुखावरील लावण्यरूप बाणाने माझ्या मनाचा वेध केला आहे. म्हणजे मला तुझा वेध लागला आहे. सहज स्वरूपस्थितिने त्यारूपाचा बोधकही तूंच आहेस. तुझ्या स्वरूपाचा निर्धार करू गेले तर तूं सगुण आहेस की निर्गुण आहेस याचा काही पत्ता लागत नाही. म्हणून तूं असा आहेस किंवा तसा आहेस असा काहीच निश्चय करता येत नाही. तुम्ही स्वतः सृष्टिनिर्माण करून त्यामध्ये प्रवेश करता या तुमच्या कृतिचे कोणी वर्णन करावे. तुझे गुण वर्णन करू गेले असता मन तुझ्या स्वरूपाच्या ठिकाणी तटस्थ होते. त्याठिकाणी बिचारा गरीब काळ आम्हाला काय करणार आहे? अशी तुझी मूर्ति मनांत ध्यान केले असता त्या मनांत तुझा आपोआप प्रवेश होतो. तसा प्रवेश झाला म्हणजे मन तर भगवंतरूप होतेच पण इंद्रियांची स्थिति तशीच होते. मग त्या इंद्रियांना व मनाला तुझ्यावांचून दुसरे काही दिसत नाही. म्हणून बोलताही येत नाही. अशा ऐक्यस्थितित मनाचा उपरम झाला असता त्याठिकाणी भिन्नभावाने कोणास पाहात बसू? कारण तुझ्या स्वरूपसुखामध्ये मनाची दृष्टि स्थिर झालेली असते. माझे पिता व रखुमादेवीचे पती श्रीविठ्ठल हे आनंदरूपाने मनांत येऊन राहिल्यामुळे ओतप्रोत घनानंद मूर्तिशिवाय यत्किंचित सुद्धा करण्याला काही शिल्लक राहात नाही, हे तुझ्या स्वरूपाचे वर्णन हे च श्रीहरि तुझ्यापुढे किती करू? तेंव्हा तुझ्या स्वरूपाविषयी काही एक न बोलता मौन धरून राहावे हेच चांगले असे माऊली सांगतात.
मंगळमूर्ति तूं किं मनाचिया लावण्यवाणा – संत ज्ञानेश्वर महाराज अभंग ३५४
संत ज्ञानेश्वर अँप डाउनलोड करा.
