निळोबाकृत चांगदेव चरित्र (प्रकरण ३ ते ५)

१५६७

(प्र.३)

बरवीं हीं गुंतली आपुल्या वचनें । निमित्तावरुन भोवंडावी ॥१॥

विचारुनी ऐसें बोलिेलें सकळ । वदवीं अविकळ पशुमुखें ॥२॥

तुझा याचा आत्मा आहे एक जरी । वदवी ग्यान्या तरी येचि क्षणीं  ॥३॥

नाहीं तरी वृथा न करावी वल्गना । घेऊनियां पतना जावें स्थळा ॥४॥

हमणती ज्ञानदेव तुमच्याचि प्रसादें । करील घोष वेद म्हैसी पुत्र ॥५॥

कराल तें काय नव्हे धरामर । पाषाणीं ईश्वचर प्रतिमे स्थापा ॥६॥

ग्रथत्रयामाजी सांगा जी निरुता । पढावा कोणता वेद येणें ॥७॥

ऐकोनि सकळ विस्मयें बोलती । ऋग्वेदचि म्हणती पढवा यासी ॥८॥

देऊपि वरदान केली आज्ञा त्यासी । पशू प्रारंभासी करिता झाला ॥९॥

मुख्य प्रणवाच्चार काढियेला स्वर । देखोनि व्दिवर ठकावले ॥१०॥

लागली टकमक सांडलें निज धैर्या । म्हणती गेलों वांयां दुराभिमानें ॥११॥

संहिता पद क्रम उपन्यासें त्वरित । सूत्रादिनिरुक्त शिक्षा छंद ॥१२॥

अष्टाध्यायी मीमांसा अरण ब्राम्हण । मांडिलें अध्ययन जुगादीचें ॥१३॥

बोलियेला म्हैसा वेदाच्या सुस्वारी । हें सकळ व्दिजवरीं देखियेलें ॥१४॥

गळाले अभिमानें जाहले बिगलीतं । चरणीं लोळत दीनपणें ॥१५॥

म्हणती हेचि देव तिन्ही मूर्तिमंत । मुक्ताई सादयंत परामाया ॥१६॥

नेणोनियां महिमा चावळनसें जी देवा । तो परिहार आतां दयावा काय किती ॥१७॥

घडले जे अपराध ते ते करा क्षमा । अहो सिध्दोत्तमा विश्वसंदया ॥१८॥

अज्ञान गर्वित गेलों जी अभिमानें । बोलियेलों वचनें अमर्यादे ॥१९॥

सर्वी सर्व तुम्हीं सदा सर्वगत । कैंचें प्रायश्चित नित्यमुक्ता ॥२०॥

निमित्तें करुनि करितां उध्दार । जडजीवां आधार चरण तुमचे ॥२१॥

विश्वाच्या उध्दारा तुमचें अवतरण । कराया स्थापन स्वधर्माचें ॥२२॥

कळलेती यावरी विधीचे जनिते । व्यापुनी सकळांतें सगुणरुपीं ॥२३॥

ऐशीं करुनि स्तवनें करिती दंडवत । आणि मागती आज्ञेतें विनीतता ॥२४॥

घेऊनि निरोप जाती मंदिरासी । हमैसा देऊनि त्यासी पढीण म्हणू ॥२५॥

ऐकोनि अदभूत ऐसा चमत्कार । येती नारीनर नमस्कारा ॥२६॥

घरोघरीं चर्चा स्त्रियाबाळें करिती । प्राणीमात्र वर्णितीत कीर्ति त्यांची ॥२७॥

मिळोनि परस्परें विप्र अनुवादती । योग्यता हे म्हणती नकळे त्यांची ॥२८॥

आणीकही एक नवल वितलें । क्षेत्रींच्या देखिलें सर्व जनीं ॥२९॥

करिती विस्मयचर्चा तंव येरें दिवसी । श्राध्द गृहस्थासी होतें घरीं ॥३०॥

तेणें त्या चौघांसी दिधलें निमंत्रण । त्याचे पितृगण आणियेले ॥३१॥

देऊन भोजन केले स्वर्गवासी । सांगितली ऐशी मात तेणें ॥३२॥

तें सादर चांगदेवें ऐकीयेलें श्रवणी । आणखीही ब्राम्हणीं संनिधींच्या ॥३३॥

श्रवणेंचि सिध्दासी ताटस्थ्‍ा लागलें । प्रश्नी वियारिलें ज्योतिषमतें ॥३४॥

तंव तें सत्य ऐसें आलें अनुमाना । विस्मयें त्या नयनां अश्रु आले ॥३५॥

म्हणे हें तों नव्हे तपाचें सामर्थ्य । होती मूर्तिमंत देवची ते ॥३६॥

अपूर्व हे वार्ता नवलचि ऐकिली । पूर्वी नाहीं झाली नव्हे पुढें ॥३७॥

अनुतापें झाला उव्दिग्न मानसीं । पुसे ब्राम्हणासी पुढतोपुढती ॥३८॥

कोण त्यांचा ग्राम झाले  किती दिवस । व्दिज म्हणे मास एक झाला ॥३९॥

इंद्रायणी तीरीं आहे अलंकापूर । तेथे निरंतर वास्तव्य त्यां ॥४०॥

पुसोनि ब्राम्हणा गेले निवासिया । म्हैसा घेऊनियां समागमें ॥४१॥

ऐकोनि चांग देवें शिष्य पाचारिलें । आणि एकांतासी गेले सांगती त्यां ॥४२॥

यावरी पूजन न करावें आमचें । सांगतो हें साचें धरा चित्तीं ॥४३॥

तंव ते विनविती होऊनि भयभीत । आज्ञा किंनिमित केली ऐसी ॥४४॥

आम्ही तों अज्ञान नेणों स्वामी सेवा । अपराध तो देवा कीजे क्षमा ॥४५॥

त्या म्हणती चांगदेव पूजेचे अधिकारी । आले महीवरी तेचि पूज्य ॥४६॥

जेवीं सूर्यवंशी अवतरतां राघव । राहिला भार्गव मागील मागें ॥४७॥

शिष्ट असतां पूज्य न दयावी आपण । आहें प्रमाण वेदशास्त्रीं ॥४८॥

घडतां अमर्यादा जावें पतनासी । भय हें मानसीं बहुत वाटे ॥४९॥

शतमख करुनियां नहूष्‍ स्वर्गा गेला परी अमर्यादें पावला सर्वत्व तो ॥५०॥

त्रिशंकू सगर ऐस सांगों किती । अमार्यादें येती पतनव्दारा ॥५१॥

तरी ते जूज्य प्रकट झाले मूर्तिमत । ऐकिलें तें सांप्रत याचि काळे ॥५२॥

नव्हती ते मानवी देवाचे अवतार । निवृत्ती ज्ञानेश्वर सोपानदेवो ॥५३॥

मुक्ताबाई आदिमाया हे जननी । केला प्रतिष्टानीं कीर्तिघोष ॥५४॥

म्हैसीपुत्रामुखे बोलविल्या श्रुती । आश्चर्य हें चित्तीं बहूत वाटे ॥५५॥

जावें भेटीलागी विचारलें मनीं । हे सिध्दी माधनीं नव्हें कोणा ॥५६॥

अनुतापें झाला संतप्त मानसीं । म्हणे सिध्दाईसी खेव आला ॥५७॥

तंव बोलती प्रबुध्द त्यासीचि आणावें । अहो मूळ पाठवावें सिध्दराया ॥५८॥

सर्व सत्ता तुम्हां आहे जी स्वाधीन । राजे प्रजाजन आज्ञेमाजी ॥५९॥

तंव म्हणती चांगदेव नव्हे हा विचार । आज्ञेचा बडिवार कोणा अंगीं ॥६०॥

वंचूनियां काळा रक्षिलें शरीर । बहुत दिस भार वाढविला ॥६१॥

परी हें सामर्थ्य नाहीं आम्हां अंगी । जावें भेटीलागीं हेंचि सत्य ॥६२॥

जन्माचें सार्थक सिध्दाचीये भेटी । होईल या तुटी संसारेसीं ॥६३॥

परी सिध्दपणा येईल उणीव । काय कीजे जीव तळमळी ॥६४॥

ते म्हण्‍ती देवा हे नव्हे सत्य वार्ता । म्हैसी केवीं वदता होईल वेदा ॥६५॥

आणि मृत स्वर्गवासी पितर कैसे येती । ते भोजने करुनि जाती हेंही मिथ्या ॥६६॥

स्वामीसी विश्वास वाटे भलतीयाचा । परी हा नव्हे साचा वर्तमान ॥६७॥

नाहीं ये वार्तेसी साक्ष पडताळा । बोलियेला वाचाळ मिथ्या व्दिजा ॥६८॥

तया म्हणती चांगदेव प्रश्न म्यां पाहिला । तोही उतरिला यथार्थ्पणें ॥६९॥

तों शिश्य म्हणती देवा प्रश्नही चुकतो । न सांपडता जातो वेळ काळ ॥७०॥

हें ऐकोनी तयांसी सिध्दद म्हणती तुम्ह मुर्ख । अरे विदया आहे चोख पढित माझाी ॥७१॥

तरि ते म्हणती जहारे प्रतिष्ठाना । आणि हें वर्तमान आणा यथातथ्य ॥७३॥

चिरंजीव सकळ क्षेत्रवासी व्दिजां । आशीवाद माझा लिहा पत्रीं ॥७४॥

नवल हें ऐकिलें रेडा बोलविला । निगमाक्षरीं केला घोष तेणें ॥७५॥

स्वर्गस्थ्‍ा पितर आणूनि जेवविले । पुनरपि बोळविले स्वर्गाप्रती ॥७६॥

साच कीं मिथ्या  धाडावे लिहुनी । तें ऐकावया मनी उत्कंठीत ॥७७॥

सांगती शिष्यासी जाऊनी त्वरीत । यावे शिघ्रवत वरावरी ॥७८॥

चालिले तेथूनी सत्वचर ब्राम्हण । ते पावले पैठण गंगातीरा ॥७९॥

तीहीं ऐकोनी चांगदेवें पाठविलें पत्र । मिळाले सर्वत्र क्षेत्रावासी ॥८०॥

धूतवस्त्रावरी गाधुमाचां राशी । मांडिलें पत्रासी पूजा केली ॥८१॥

आलिंगिले पत्र कंठी दरीं शिरीं । वाचिलें समग्रीं श्रवण केलें ॥८२॥

कळला अभिप्रावो विस्मयें दाटलें । ते सिध्द आठवले बाळवेशी ॥८३॥

फुंदती गाळिती उभय नेत्रीं जीवन । म्हणती धन्य ईश तिन्ही ॥८४॥

पूर्वार्जितें होती उत्तम गोमटीं । म्हणोनि ते दृष्टीं देखियेले ॥८५॥

मग म्हणती सिध्दासी झालें हे उपश्रुत । नवल जें अदभुत वितलें येथें ॥८६॥

दिव्यक्रीडा ऐसे संत आचरीत । दिगंता धांवत वायावरी ॥८७॥

कैसी विस्तारिली आख्या दूरदेशीं । आश्चर्य हेंचि मानसीं बहुत वाटे ॥८८॥

सन्मानुनी ब्राम्हणां दीधलें भोजन । वस्त्रें पांघरवून गौरविलें ॥८९॥

दिधली दक्षिणा मार्गी खर्चावया । पत्र लिहूनियां दिलें हातीं ॥९०॥

परात्परा सिध्दा गुरुसी नमन । पत्र अवलंबन केलें स्वामी ॥९१॥

विदयार्थी ये आम्ही सर्वही ब्राम्हण । झालो सुखसंपन्न आशीर्वादें ॥९२॥

ऐकिले जे वार्ता सत्य विपली येथें । पढविलें पशूनें वेदघोषें ॥९३॥

गृहस्थाचे पितर आणुनी जेवविले । प्रत्यक्ष पाहिलें आपण नेत्री ॥९४॥

निवृत्ति ज्ञानेश्वर मुक्ताई सोपान । वय तों लहान बाळवेषी ॥९५॥

करुनि ऐसी क्रीडा येथुनी स्वार झाले । नेवासिया गेले महासिध्द ॥९६॥

तया स्थळी केला भगवदीता अर्थ । दहा सहस्त्र ग्रंथ सिध्द झाला ॥९७॥

बाबाजीपंतांनीं स्वहस्तें लिहिला । परी ओंवीबध्द केला ज्ञानेश्वरीं ॥९८॥

सच्चिदानंदबाबा ठेवियेलें नांव । शिक्षापिला भाव देखोनियां ॥९९॥

एक पशु दुजा सच्चिदानंदबाबा । शिष्य केले नभा नकळती ॥१००॥

येथूनियां जातां अळंकापुरीसी । पशू आळियापाशीं स्थापियेला ॥१॥

अजान वृक्ष तेथें ठेवियेली खूण । झालें निरुपण निवेदिलें ॥२॥

घेऊनियां पत्र व्दिज आले तप्तीतीरा । नमिलें वटेश्वरा चांगयासी ॥३॥

करुनि नमस्कार पत्र दिलें हातीं । नवलावो सांगती देखिले तो ॥४॥

म्हणती सत्य देवा अदभुत चरित्र । वर्णिती सर्वत्र तेथिंचे जन ॥५॥

वाचिलीया पत्र म्हणती चांगदेव । वार्ता अभिनव नित्य नवी ॥६॥

विचारितां दिसे नव्हें सामान्य । गेला अभिमान गळोनियां ॥७॥

कायरे अतिक्रम करविला मज हातीं । फिटली असती भ्रांती पाहोनि त्यांते ॥८॥

आतां तरी जावें म्हणती अलंकापुरा । सामग्रीया करा सिध्द वेगीं ॥९॥

तंव शिष्यजन सर्व गृहस्थ मिळाले । सकळीं प्रार्थिले म्हणती देवा ॥१०॥

सिध्दाई कोणाची नाहीं स्थिरावत । तपाचें सामर्थ्य वेंचलीया ॥११॥

आहे नाहीं आतां त्याचें सिध्दपण । धाडा विचक्षण पाहोनि येती ॥१२॥

मग तैशासारिखा करावा विचार । येणे येरझार चुके देवा ॥१३॥

मग पाचारिले प्रौढ वृध्द तपोराशी । जा म्हणती तयांसी अलंकापुरा ॥१४॥

वसती सिध्द तेथें निवृत्ति ज्ञानेश्वर । सोपान मुनेश्वर मुक्ताबाई ॥१५॥

सिध्दपण त्यांचे आहे कीं वेंचलें । तें पाहोनि यावें वहिलें वेगावत ॥१६॥

ते म्हणती स्वामीया संताचें लक्षण । काय कैसी खूण सांगा आम्हां ॥१७॥

वर वेषा आम्हीं पाहावें तें काय । अंतरीचें नव्हे विदयमान ॥१८॥

गृहस्थाश्रमीं एक उदास दिसती । एक ते भासती व्यवसायीसे ॥१९॥

एक वेडे मुके पंगु मुद्राहीन । चतुर व्युत्पन्न दिसती एक ॥२०॥

देहाच्या संबंधें दिसे देहाकृती । अवस्थाही भोगिती यथाकाळें ॥२१॥

निद्रित निजेमाजी जागोचि जागृतीं । स्वप्न्रींहि देखती नानाविध ॥२२॥

इंद्रियां वर्तविती स्वभावव्यापारीं । दिसती संसारी अतिदक्ष ॥२३॥

बाळक कौमार वृध्दाप्य तारुण्य । दिसती लौकिकासारखेची ॥२७॥

न चोजवे आम्हां संतांचीं निज खूण । सांगावें लक्षण तेंचि पहों ॥२८॥

आंगे संत तोचि ओळखे संतासी । काय आणिकासी वर्म कळे ॥२९॥

म्हणती चांगदेव साच हे बोलिले । विचार न चले युक्ती तेथें ॥३०॥

कायरे करावें पूसती शिष्यांसी । ते म्हणती सिध्दासी दयावें पत्र ॥३१॥

लिहोनि पत्रिका दयावी यांचे हातीं । देऊनि हे पाहती स्थित्यंतर ॥३२॥

पत्राचं उत्तर काय देती कैसें । अर्थी अनायासें येईल कळों ॥३३॥

मग पत्र लिहावया बैसले एकांती । न चालेची युक्ति थोटावली ॥३४॥

अनामासी नाम अरुपाशीं रुप । कैसें लावूं पाप कल्पनेचें ॥३५॥

चिरंजीव म्हणों तरी विश्वात्मक । तीर्थरुप तरी बाळकदशा आंगी ॥३६॥

न दिसे पूर्वी न लभेचि अक्षर । पडियेला विचार न चले हात ॥३७॥

मग दिधली टाकुनी पत्रिका लेखणी । चित्तीं चिंतवणी पैठी झाली ॥३८॥

देखोनि सकळ प्रार्थिती सिध्दासी । कां हे दशा ऐसी विपरीत ॥३९॥

म्हणेती चांगदेवकाय रे लिहावें । मूळ न संभवे पत्रिकेचें ॥४०॥

तरी ते म्हणती देवा कोरें पत्र पुरे । दयावें अत्यादरें पाठवुनी ॥४१॥

युक्तीमाजी दिसे बरवा हा सिध्दांत । सिध्दाईचा अर्थ गूढ गुह्य ॥४२॥

घालुनियां घडी कोरें पत्र देती । आणि उत्तर म्हणती मागा त्यांसी ॥४३॥

जाऊनियां तुम्हीं यावें शीघ्रवत । करा दंडवत क्षेम सांगा ॥४४॥

चालिले तेथुनी आले शिवपीठा । वास्तव्य वरिष्ठा सिध्दा जेथें ॥४५॥

यावरि म्हणे निळा पत्राचें उत्तर । देती ज्ञानेश्वर परिसावें तें ॥४६॥

अत्यंत रसाळ आहे निरुपण । पुढील प्रकरण कसोटीचें ॥४७॥

॥ इति चांगदेव चरित्रे पत्र प्रेषणंनाम तृतिय प्रकरणं ॥

 

१५६८

(प्र.४)

पावले ब्राम्हण अलंकापुरासी । आनंदमानसीं न समाये तो ॥१॥

देखिला दंडक्षेत्रवासी जन । प्रात:काळीं प्रश्न करिती तीर्थी ॥२॥

पूजूनि सिध्दासी नरनारी बाळें । जाताती राउळा आपुलाल्या ॥३॥

बाळलीळा वेषें आनंदें खेळती । नर नारी देखती येतां जातां ॥४॥

खालावुनी माथा श्रीमुख पाहती । आपुलाल्या जाती कामा लोक ॥५॥

देखोनियां ब्राम्हण मनीं विवारिती । येथें नमस्कारिती मार्गी कोणा ॥६॥

पुढें देखियेल्या खेळतां कुमारी । पुसती उच्चस्वरीं तयांप्रती । ॥७॥

निवृत्ति ज्ञानदेव वसताती कोठें । कोणीकडे मठ आहे त्यांचा ॥८॥

ऐकोनि कुमारी हिडसुनी धिक्कारी । बोट कानावरी ठेवूनियां ॥९॥

कोठील रे तुम्ही नेणां विनीतता । उध्दट बोलतां महामूर्ख ॥१०॥

अर्भकाच्या परी नामें उच्चारुनी । पुसतां महामुनी सिध्दराया ॥११॥

दीर्घस्वरें करिती नामाचा उच्चार । नेणोनियां पार महिमा त्यांचा ॥१२॥

गव्हाराच्या परी बोला सैरा शब्द । मूर्ख तुम्ही मुग्ध हीनबुध्दी ॥१३॥

व्यापकासी स्थान अपारासी मान । मानितां अज्ञान मूढमती ॥१४॥

ऐकावें स्वर्गीचे श्रीमंत गोसावी । नाटक लाघवी ब्रम्हांडाचे ॥१५॥

तया एकदेशी कल्पूनियां स्थान । पुसतां अज्ञान मठ त्यांचा ॥१६॥

तिहींलोकांवरी मिरवे ध्वज ज्यांचा । नेणां महिमा त्यांचा मतिमन ॥१७॥

अरे ब्रम्हादिकां पूज्य ईश्वर अवतार । बोलतां उत्तर अमर्यादें ॥१८॥

संज्ञामात्रें नेत्र खुणेनें दाविती । पहा ते खेळती नित्यमुक्त ॥१९॥

ज्ञानप्रभा दिनमणी ते उगवले । ते प्रत्यक्ष देखिले देव तिन्ही ॥२०॥

सहजाचें आसन आंगी योगकळा । देखियेली लीळा आत्मनिष्ठ ॥२१॥

देखतां लोटिले देह लोटांगणीं । लागले चरणीं अति नम्र ॥२२॥

म्हणती ज्ञानदेव चांगयापासून । आले हे ब्राम्हण समाचारा ॥२३॥

तें ऐकोनियां व्दिज म्हणती अंतर्निष्ठ । जाणीतलें स्पष्ट अंतरींचे ॥२४॥

यावरी सिध्दाइ्र असावी ते कैसी । सर्वांतरवासी देवचि हे ॥२५॥

लागोनियां चरणीं दिधली पत्रिका । सांगितलें निकें वर्तमान ॥२६॥

म्हणती चांगदेवें प्रणिपात केला । मस्तक ठेविला चरणांवरी ॥२७॥

पत्राचें उत्तर मागितलें स्वामी । भेटी अंतर्यामीं इच्छिताती ॥२८॥

म्हणती निवृत्तिनाथ वाचा ज्ञानेश्वरा । तंव ते म्हणती कोरा अर्थ आहे ॥२९॥

कोरें पत्र बरें निवृत्ति बोलती । पाकाची निष्पत्ती होय तेथें ॥३०॥

कोरें ते सोंवळें खरकटें ओंवळें । धुतल्याही जळें शुध्द नोहे ॥३१॥

कोरें तें निर्मळ स्वीकारिलें जाय । अमंगळ राहे खरकटें तें ॥३२॥

कोरीया अक्षर उमटे कसोटी । रददी जाय हाटी विकावया ॥३३॥

एकाक्षर ब्रम्ह प्रणवाचे कुशीं । नुच्चारे पुरेशी उच्चारिता ॥३४॥

पाविजे अक्षर गुरुकृपा खुणे येराशी उमाणे नुकलवे ॥३५॥

शिणती बहुतें करितां खटपट ।  अर्थ उफराटा पडे तयां ॥३६॥

अक्षर परब्रम्ह वेदा अगोचर । कैंचा अनुस्वार उमटला ॥३७॥

न चले जाणीव न चले शाहाणीव । तुर्का नुरे ठाव अक्षर तें ॥३८॥

पत्र लिहा तुम्हीं कृपेचा प्रसंग सोरसें । अज्ञापिलें ऐसे निवृत्तिनाथें ॥३९॥

रेखियेली पत्रीं लिखिती पासष्टी । पाहतां अर्थ दृष्टीं तत्वी पडे ॥४०॥

परम गुह्या गुह्य उपनिषदीभाग । कृपेचा प्रसंग संपादिला ॥४१॥

वाचिलीया अर्थ अणितां मानसीं । पाकजे अनायसी परमतत्वा ॥४२॥

न करितां यजन अध्ययन अध्ययन । न करिता साधन आत्मप्राप्ती ॥४३॥

देऊनियां पत्र म्हणती चांगदेवा । निरोरपर सांगावा विवराहे ॥४४॥

घेऊनियां पत्र निघाले ब्राम्हण । वंदिले चरण पुढतोपुढतीं ॥४५॥

आले तप्तीतीरा नमिलें सिध्दासी । वर्तमान त्यासी निरोपिलें ॥४६॥

म्हणती सिध्दराया पाहिला जी महिमा । आंगी निरुपमा सामर्थ्याचा ॥४७॥

अदभुत ऐश्वर्य देखिलें लोचनी । दिधलें लिहोनी पत्र तुम्हां ॥४८॥

देऊनियां पत्र म्हणती व्दिजवरा । देवाचे अवतार नि:संदेहें ॥४९॥

मग करुनियां पूजा पत्र वाचियेलें । तंव गुह्य देखिलें न चले युक्ती ॥५०॥

मग म्हणे अभिमान अदयापि न जाळे । तिमिरें गेले डोळे न दिसे हित ॥५१॥

कृत्रिम आचरणें दशा झाली ऐशी । विश्वास मानसीं थार नेदी ॥५२॥

ऐकतों श्रवणीं पहावें लोंचणी । निश्चय तो मनी दृढ केला ॥५३॥

अनुतापें उददेश धरिला चांगदेवें । अळंकापुरा जावें सिध्दा भेटी ॥५४॥

तरी सार्थक धरिलिया जन्माचें । नाहीं तरी काळाचें भातुकलें ॥५५॥

न चुकती जन्म चौर्‍यांयशी यातना । काळासी वंचना कोठवरी ॥५६॥

पाचारिले वर्स परिपत्य अधिकारी । सांगती तयारी करावी त्यां ॥५७॥

वहनें सामग्रीया सिध्द करा वेगीं । जाणे भेटीलागीं सिध्दाचिये ॥५८॥

कोठवळे जमादार आले पोतनीस । सरंजाम त्यांस आज्ञापिला ॥५९॥

ऐकोनियां सर्व गृहस्थ शिष्यवर्ग । धांविले सवेग आले जवळी ॥६०॥

म्हणती सिध्दराया परिसावी विनंती । जाणें तरी युक्ति ऐसें जावें ॥६१॥

प्रतापें महत्वें आपुल्या महिम्यानें । ऐश्वर्य भूषणें सिध्दाईच्या ॥६२॥

विदयेच्या सामथ्यें आपुलीया वैभवें । जाऊनि भेटावें बडिवारे ॥६३॥

आपणा देखोनि झांकेल त्यांचे तेज । येतील तेहि सहज शरण पायां ॥६४॥

तैसाचि योजिला युक्तीचा प्रसंग । विस्तारिलें सोंग बहुविध ॥६५॥

व्याघ्रावरी स्तंभनें सर्पासी मोहनें । सिध्द केलीं वहनें रथ वारु ॥६६॥

हाकारिला सर्व शिष्यसमुदाय । सांगितलें काय तयांप्रती ॥६७॥

बैसा व्याघ्रावरी सर्प धरा करीं । नाना अळंकारी जाऊ चला ॥६८॥

जाती चांगदेव भेटी समुदायें । महा महोत्साहें अलंकापुरा ॥६९॥

तप्तीतीराहूनि गृहस्थ अपार । सवें दळभार गजवारु ॥७०॥

कश्यप स्वामीचा फळला आशिर्वाद । राजश्रिया पद भोगप्राप्ती ॥७१॥

चालियेला राजे गृहस्थ मंडळी । केलीं विप्रकुळीं परस्थानें ॥७२॥

म्हणती सिध्दा भेटी होईल परस्परें । पाहों अत्यादरें उत्साह तो ॥७३॥

परिवारें सांगतीं घेतलीं स्त्रियाबाळें । व्यवसायीं पाठयाळ थोपटिली ॥७४॥

निघाला उदमि म्हणती सौदागर । भरियेले संभार गोणीयांचे ॥७५॥

हांशील जकाती न लगे चौकी देणें । लाभा नाहीं उणें पिकला कौल ॥७६॥

नटवे नृत्यांगना गुणिजनांचे भार । चालिले अपार समागमें ॥७७॥

ठाकूर नगारी गर्जती पवाडे । सवें चालती देव्हडे सिध्दापुढें ॥७८॥

गजावरी वादयें निशाणें कुसरी । द्रव्यें भरिल्या हारी गाडीयांच्या ॥७९॥

नरंमिन्याचीं दिंडें सवें शिकारखाना । राज्यभार सेना तैसा चालें ॥८०॥

डेरे कनातांचे लादियेले उंट । चालती संघाट काटीयांचे ॥८१॥

नौबनी नगारे वादयजात सकळ । घाषें तया भूगोल दुमदुमिला ॥८२॥

लक्षावत यात्रा तप्तीतीराहुनी । चालतां अवनी न पुरे मार्ग ॥८३॥

छबिने पताका मोरपिसा कुंचे । टाळ मृदंगांचे समारंभें ॥८४॥

शृंगारिला भेख विदयेच्या कुसरी । सोंगें नानापरी दर्शनाचीं ॥८५॥

सवारले शिष्य गुरु आज्ञेवरी । नाना वेषधारी बाह्यरंग ॥८६॥

चर्चियेलीं भस्में काशांबरवासी । मृग व्याघ्र चर्मासी संख्या नाहीं ॥८७॥

कडुक कुंडले शिरीं जटाभार । मुक्तकेशी दिगंबर नागवेचि ॥८८॥

जागवटे सैल्या फुलमाळा शोभती । कथा विराजती नानावर्ण ॥८९॥

झोळया बटवे कक्षेमाजी जडया बुटया । आडबंद लंगोटया बटूवस्त्रें ॥९०॥

कुबडया काठया छडया वेणूदंड हातीं । टोप विराजती कफणीया ॥९१॥

कुंडले सांगातें भांग घोटावया । चिलमी ओढाया गुडगुडया ॥९२॥

पक्ष्यांचे पिंजरे सांगाते कुतरे । चितळें सामरें सोकविलीं ॥९३॥

पांवे मोह्या चंग किन्नरी झल्लरी । डफ हुडुक करीं नागसरे ॥९५॥

गोरख छंदे हाती गोलाणें धनुष्यें । धांवति आवेशें विदयोचिया ॥९५॥

कुशळ कवि ते वाचाळ बोलते । बहुमतें झाकविते तर्कवादी ॥९६॥

फळें जळाहारी एक दुग्ध पिती । मौन्याचे व्रतस्थी पवनाभ्यासी ॥९७॥

व्याघ्रा आरोहणें रथाचीं वहनें । सर्पाचीं वेष्टणे नानाविध ॥९८॥

योगमुद्रा अंगी दाविती कसोटी । नाना लक्ष दृष्टी उफराटिया ॥९९॥

कलरवापरी अंजनें घालूनि नयनीं । दाविती लोचनीं तिमिर तेज ॥१००॥

भाविका नरनारी बाळा झकविती । हेंचि ब्रम्हा म्हणती तेजाकार ॥१॥

सत्याचा दुष्काळ असत्याची रुढी । दाविताती प्रौढी थोरपणा ॥२॥

मार्गीचे जन लोक सामोरे धांवती । लोटांगणी येती चांगदेवा ॥३॥

नानावस्त्रें भेटी सिध्द सामग्रिया । समर्पोनी पायां नमस्कारिती ॥४॥

याचेनि दर्शनें जडजीवां उध्दार । करिती जयजयकार नामघोषें ॥५॥

आले पुण्यस्तंभा श्रीगोंदें सन्निध । केला तीर्थविधी स्नान संध्या ॥६॥

व्दिज संतर्पणें वांटियेलीं दाने । पुढारी गमनें आरंभिलीं ॥७॥

आळेखिंडीवरुनि चालियेले भार । केले नमस्कार म्हैसीपुत्रा ॥८॥

केंदुरावरुनि उतरले घाट । गर्जती उध्दट सिध्दनामें ॥९॥

कान्होपाठक प्रीतीं चालविले सवें । प्रार्थुनी चांगदेवें अत्यादरें ॥१०॥

आले भीमातीरीं स्नानीं स्थिरावले । पुढें पाठविलें सांगोनियां ॥११॥

यावरी म्हणे निळा होईल सिध्दभेटी । परस्परें ते गोमटी आहे कथा ॥१२॥

बहुत अपूर्व असमाई चरित्र । परिसोत सर्वत्र श्रोतेजन ॥१३॥

॥ इति श्रीचांगदेवचरित्रे सिध्ददर्शनंनाम चतुर्थ प्रकरणं समाप्तम् ॥

 

१५६९

(प्र.५)

चालिले ब्राम्हण वार्ता सांगावया । शीघ बैसोनियां ॥१॥

तंव ते तिन्ही देव बाळमूर्ती धारी । मुक्ताई खेचरी आदिमाया ॥२॥

बाळक्रीडालीळें होतीं भिंतीवरी । बैसलीं सूर्यकरीं उष्ण घेत ॥३॥

तंव ते पातले वार्तिक व्दिजवर । करिती नमस्कार विनीतता ॥४॥

सिध्द आले भेटी चांगदेव समर्थ । सांगती वृतांत साष्टांगेसी ॥५॥

ऐकोनि चांगदेव आले भेटावया । उल्हासल्या बाह्या आलिंगना ॥६॥

जावें सामोरें निवृत्तिनाथ बोलती । तंव ज्ञानदेवा चित्तीं विस्मय वाटे ॥७॥

सर्वांतरवासी स्वामी सर्वगत । नभीं नभ सतत जयापरी ॥८॥

सन्मुख विन्मुख सूर्य कोणाकडे । आज्ञेचे बागडे नाचवीत ॥९॥

जेथें जावें तेथें भरुनि उरलेती । सर्वांतरी वस्ती तुमची स्वामी ॥१०॥

मग हंसूनि तयासी म्हणती निवृत्तीनाथ । वदलासी यथार्थ सिध्दांत तूं ॥११॥

परी येथें सगुणें भेटावें । निर्गणीं तो अवघें शुन्याकार ॥१२॥

व्दैतयोग घडे निजसुखाची वृध्दी । अभेदी तो सिध्दी आपेंआप ॥१३॥

आणखी एक गुज ऐकें ज्ञानसिंधू । इंद्राचा हा बंधु मरुदगण ॥१४॥

पुत्र कश्यपाचा उदरीं दितीचा । जन्म झाला याचा पूर्वजन्मीं ॥१५॥

मातेनें याचिये मागीतला वर । व्हाव राज्यधर पुत्र माझा ॥१६॥

तोचि भोगावया आला हा वैभव । पारमार्थिक सर्व लेउनी लेणीं ॥१७॥

इंद्रादिकां पूज्य व्हावी ऐसी बुध्दि । विदयायोग रिध्दी वरेंदु हा ॥१८॥

स्वर्गवासी आला वरदें मृत्युलोका । विदयांचा आवांका सर्व अंगी ॥१९॥

चतुर्वेद वक्ता षडषास्त्रीं संपन्न । अष्टादश पुराणें मुखोदगत ॥२०॥

चतुर्वेद विदया कळा ही चौसष्टि । मंत्र सप्तकोटी विधी ज्याचे ॥२१॥

स्थान मान कळा जाणे योगसिध्दी । अष्टादषौषधी रसायनें ॥२२॥

जडया बुडवा जाणे रोगाच्या परीक्षा । पंचाक्षरी शिक्षा करीत भूतां ॥२३॥

मणी मंत्र सिध्दी तोटके वेधका । साधका बाधका विदया जाणे ॥२४॥

चतुर हरिभक्त चौदाशे वर्षांच । बहुविदया सिध्दाच्या सिध्दजनीं ॥२५॥

आर्तभूत आले भेटी लवलाहो । उचित हें आहे सामोर या ॥२६॥

णती ज्ञानदेव चलावेंजि प्राज्ञा । भिंतीशी केल आज्ञा चला म्हणे ॥२७॥

निर्जिव चाले भिंती देखे विश्वजन । धांवती ब्रम्हण पुढें सांगों ॥२८॥

तों येती चांगदेव वादयांच्या गजरीं । आरुढोनि गजावरी चवरडोली ॥२९॥

तंव सांगती वार्तिक महासिध्द आले । भिंती आळंघले चालविती ॥३०॥

ऐकूनि चांगया गलितपत्र झाला । लोटांगणी आला गडबडां ॥३१॥

घाली दंडवत उभा ठाके पाहे । भिंती चालताहे गजगती ॥३२॥

तेज सूर्यापरी चौघे भिंतीवरी । देखोनियां करी नमस्कार ॥३३॥

ऐसे शतवरी संख्या नमस्कार जाले । तंव ते पातले जवळीके ॥३४॥

विनीत चांगया देखियेली स्थिती । उतरले क्षितीं भेटावया ॥३५॥

जाली भेटी तोचि विश्रांतीचा वट । छाया घनदाट बैसावया ॥३६॥

प्रीतीच्या पडिभरें पडिलें आलिंगन । परम समाधान उभयतां ॥३७॥

आलिंगनिमिसें हदगत आपुलें । सुख निक्षेपिलें ह्रदयीं त्याच्या ॥३८॥

चांगदेवा कृपादृकष्टी अवलोकीलें । अमृताचें झालें मार्जन त्या ॥३९॥

नेणों काय केलें ह्रदयीं क्षेम देतां । विश्रवीं एकात्मता ठसावली ॥४०॥

तुटलें बिरडें पुढें जन्मावळी । मागें झाली होळी संचिताची ॥४१॥

सकळ जनयात्रा दंडाचिये परी । जैसी महीवरी पडली वस्त्रे ॥४२॥

देखोनियां भाव देव कृपामूर्ती । आलिंगन देती लहान थोरां ॥४३॥

देवासी सारिखी आले शरणागतें । दुबळी समथें उंचनिचें ॥४४॥

अनन्याचा भाव जाणती हदगत । करिती त्या सनाथ दर्शनमात्रें ॥४५॥

सकळ विश्व जन यात्रा समुदाय । आलिंगिले बाह्या पसरुनियां ॥४६॥

आनंद पिकला सिध्दाचिये भेटी अमृताचि वृष्टि अनिवार ॥४७॥

विश्रांतीसी सुख आलें जया ठाया । रुळवि त्या पायावी निढळें ॥४८॥

गर्जती आनंदे नामाच्या गजरीं । घोष तो अंबरीं न समाये ॥४९॥

नाचती नाचणी संगीत कूसरी । राग सप्तस्वरीं आळविती ॥५०॥

वाजविती वादयें करिती सोहळा । समर्पिती कळा अभ्यासिल्या ॥५१॥

सिध्दाच्या चरित्रें गर्जती पवाडे । नाचती सुरवाडे आनंदाच्या ॥५२॥

ऐसे आले अळंकापुरी इंद्रायणीतीरा । ब्रम्हानंद नरनारी लोकां ॥५३॥

म्हणती चांगदेव महा लाभ झाला । हा सद्गुरु भेटला कृपामूर्ती ॥५४॥

विधियुक्त पूजा षोडशोपचारीं । समर्पिली शिरीं पुष्पांजुळी ॥५५॥

पतित पतित तारावें पतीता । चांगा विनितता शरण आला ॥५६॥

वरदहस्त आतां मस्तकीं ठेवावा । चांगा म्हणवावा शिष्यवर्ग ॥५७॥

मग श्रीनिवृत्तीनाथें कृपेच्या सागरें । आणि ज्ञानेश्वरें सोपानदेवें ॥५८॥

निरविला चांगा मुक्ताबाईप्रती । यासी करा प्रतीत आत्मज्ञानी ॥५९॥

चांगदेवें चरणी न्यासिला मस्तक । मुक्ताबाई हस्त ठेवी माथा ॥६०॥

न कळे ब्रम्हादिकां सद्गुरुची हतवटी । कला उठाउठी निजबोध ॥६१॥

स्वरुपीं अढळ ठेली चित्तवृत्ती । इंद्रियां विश्रांति तेणें सुखें ॥६२॥

न लाविची मुद्रा कष्ट नाहीं अंगी । केला राजयोगी जिवन्मुक्त ॥६३॥

लेवविला सर्वांगी पासष्टीचा अर्थ । होऊनि कृतार्थ ठेला पायीं ॥६४॥

चांगदेव म्हणे आजिची जन्मलों । गुरुपुत्र झालों मुक्ताईचा ॥६५॥

मागील चौदाशे झाली जन्मांतरे । आजी जन्म खरें सार्थकाचें ॥६६॥

मीचि मज भासे विश्वातें वसविता । हें सद्गुरु वचनें आतां प्रतीती आलें ॥६७॥

धन्य हा सद्गुरु निवृत्ति ज्ञानेश्वरु । सोपान मुनेश्वरु मुक्ताबाई ॥६८॥

दर्शनेंचि यांच्या सवरुप साक्षात्कारु । चांगा वटेश्वरु सुखी केला ॥६९॥

मग केशवदास चांगा म्हणती ज्ञानेश्वर । तुज असो बडिवार नामाचा या ॥७०॥

हा एकोनि उत्साह सकळ प्रांतवासी । आले दर्शनासी परिवारे ॥७१॥

म्हणती सिध्द भेटी आले चांगदेव । अगणित वैभव घेऊनियां ॥७२॥

सकळ वर्ण आले पहावया चरित्र । पंचक्रोशी क्षेत्र न पुरे ठावो ॥७३॥

व्यवसायी जन आले घेऊनि सौदे माल । होईल उकल म्हणती येथें ॥७४॥

साधिले बाजार मांडिलें दुकान । पहिले तो वाण सिध्द आहे ॥७५॥

म्हणती चांगदेव करावें पूजन । दयावें निमंत्रण सर्व यात्रे ॥७६॥

त्रिलक्ष भोजनाची अइत सारिली । पूजा आरंभिली सद्गुरुची ॥७७॥

उभय तीरी दिले मंडप अपार । शोभे गंगातीर इंद्रायणी ॥७८॥

सकळ यात्रा आणि ज क्षेत्रवासी । यावें भोजनासी प्रार्थियेले ॥७९॥

नरनारीं बाळें अवघीं लहानथोरें । प्रार्थिलीं आदरें प्रसादासी ॥८०॥

भगवदभुती दयावें सर्व भुतीं अन्न ।  हेंचि मुख्य पूजन सद्गुरुचें ॥८१॥

आरभिले पाक अन्नें नानापरी । शाखा कोशिंबिरी चिरयेल्या ॥८२॥

शर्करा मिश्रीत सघृत पक्कानें । षडस दिव्यान्नें सिध्द केलीं ॥८३॥

मग षोडशोपचारें पूजेस आरंभ । वेदघोषें नभ गर्जिन्नलें ॥८४॥

सिदोपंत गिरिजाबाईचें पूजन । करुनि स्तवन बहुत केलं ॥८५॥

तुमचिये कुळीं हे विश्वाचे तारक । उपजलें बाळक महासिध्द ॥८६॥

समर्पिली पूजा वस्त्रें अळंकार । संपदा अपार वोपियेली ॥८७॥

सिध्दाचें पूजन आरंभिले वोजा । मेळवूनियां व्दिजां व्युत्पन्नांसी ॥८८॥

निवृत्ति ज्ञानेश्वर सोपान मुक्ताई । पूजेची नवाई विश्व देखे ॥८९॥

रत्नजडित चौक्या बैसविले वरी । अर्घ्यपादयादि उपचारी पंचामृतें ॥९०॥

शतसहस्त्र विप्र भोंवताले फेरी । अभिषेक पात्रें करीं धरिलीं व्दिजीं ॥९१॥

महारुद्र आरंभ उपन्यास । अंबर मंत्रघोषं दुमदुमीत ॥९२॥

मंगळ उतुरे नाना वादयांचा गजर । घोषें अवलोकिती चरण दृष्टी ॥९५॥

नानापरिमळ द्रव्यें गंधाक्षता माळा । जडित पदकें गळां समर्पिली ॥९५॥

सुवर्ण तंतु वस्त्रें मुकुटादि अलंकार । लेववीले परीकर चांगदेवें ॥९६॥

मुद्रिका भूषणें जडितांचि कुंडलें कटी सूत्र सुदले वाळे वाकीं ॥९७॥

नाना सुमन हार घालूनियां कंठी  । अवलोकुनी दृष्टी भरुनियां ॥९८॥

विसन्न चांगया जाणे विधी मार्ग । पूजा केली सांग उपचारेशीं ॥९९॥

पूजेचे आसनीं विराजल्या मूर्ती । झाली धुपारती आरतीया ॥१००॥

सुवर्ण दक्षिणा गौदाना दिधली । पूजा सांग केली सद्गुरुची ॥१॥

पहाती लोचनी नरनारी बाळें । आणि नाचती कल्लोळें प्रेमाचिया ॥२॥

जवादी कस्तुरी बुक्याचे धुसर । उघळती अपार देवावरी ॥३॥

नैवेदय पुष्पांजली केल्या प्रदक्षिणा । सकळां ब्राम्हणां पूजीयेले ॥४॥

हरिभक्त वैष्णव पूजिले आदरें । वादयें मंगळतुरे घोष ध्वनि ॥५॥

व्यवसायी जन यात्रा पूजीयेले क्षेत्रवासी । दिधलीं सवसिणीसीं हळदी कुंके ॥६॥

चांगदेवें मग पोटया सुंदर जानु जंघा ॥८॥

उदर त्रिवळी प्रशस्त वक्षस्थळा । शोभली निर्मळ उटी अंगी ॥९॥

सरळ भुजादंड तुळशीपत्रें माळा । नानापुष्पें गळां डोल देती ॥१०॥

हनुवटी चुबुका दंत हिरीया जाती  । दुबाही पंगति विराजली ॥११॥

नासिक सरळ उन्मलीत नेत्रकमळ । शोभल्या कळाळीं गंधाक्षता ॥१२॥

जावळ कुरळमंडीत मस्तक । पूजा ब्रम्हादिक समर्पिती ॥१३॥

मुक्ताई मुक्तरुप मुक्तीची चित्कळा । नित्य मुक्तलीळा दावी अंगी ॥१४॥

अर्ध्यापादयादिक वेदाच्या सुस्वरी चांगदेव करी ध्यान पूजा ॥१५॥

धन्य तो दिवस नैवेदय अर्पिला पुष्पांजुली केला प्रणीपाता ॥१६॥

पूजिले ब्राम्हण विधी अपचारें । हरिभक्त आदरें यथोचित्ता ॥१७॥

बैसविल्या पंगती इंद्रायणी तीरीं । पात्री नानापरी विस्तारिल्या ॥१८॥

दिव्यान्नें परवडी अन्नशुध्दी वाढिली । मंत्रे प्रोक्षीयेलीं त्रिपदेच्या ॥१९॥

सोडिला संकल्प झालों निर्विकल्प । निराशिलें पाप संदेहाचें ॥२०॥

तदर्पण केलें ज्ञानेश्वर नामें । भोजनें संभ्रमें सारियेलीं ॥२१॥

एक एक शीत व्दिजमुखीं अर्पिता । शतक्रतू भोक्ता नारायण ॥२२॥

ऐसा ये क्षेत्रींचा अदभुत महिमा । वर्णी निरुपमा चांगदेव ॥२३॥

मग समर्पिले विडे दक्षिणा उपचारीं । चांगदेव करी नमस्कार ॥२४॥

मंत्राक्षता व्दिजीं अर्पियेल्या शिरीं । राहो कल्पवरी क्षेत्र महिमा ॥२५॥

मग बैसवोनि पंगती परिवार आपुला । शेष प्रसाद घेतला चांगदेवें ॥२६॥

अदभुत सोहळा हरीचीं कीर्तनें । वांटियेलीं धनें याचकांसी ॥२७॥

सकळांसी तृप्ती याचेनि दर्शनें । करीती स्तवनें नारीनर ॥२८॥

प्रत्यक्ष पंढरी ते हे अळंकापूर । मुक्तीचें माहेर उपासका ॥२९॥

निर्विकार जन सकळ क्षेत्रवासी । पूजिती सिध्दांसि नित्यकाळ ॥३०॥

धन्य पंचक्रोशी धन्य क्षेत्रवासी । धन्य जे यात्रेसी येती लोक ॥३१॥

ऐसा चांगदेवें स्तुतीवाद केला । आणि मस्तक ठेविला चरणांवरी ॥३२॥

याचि जन्में बहुत जन्मा निवारीलें । वंदितां पाउलें सद्गुरुचीं ॥३३॥

बहुतेक विदयांचे बहु गुरु आहेती । परी ते तुळणे येती सद्गुरुचे ॥३४॥

ज्याचिया प्रसादें पावलो हा बोधू । समूळ मायाकंदू तोडियेला ॥३५॥

निजानंद पदीं स्थापिलों सतत । केला जीवन्मुक्त क्षणामाजी ॥३६॥

काय उताराई होंऊं कवण्या अर्थे । अर्पितां नाशिवंतें जीवादिकें ॥३७॥

कायावाचामनें करुनि कुरवंडी । धरी तें न सोडीं चरण याचे ॥३८॥

येणें काळें सर्व लाभाचिया कोटी । लाधलों या भेटी सिध्दाचिया ॥३९॥

सकळ विदया सहित करुनि वोवाळणी । सांडीन वरुनी जीवप्राण ॥४०॥

म्हणती चांगदेव कृतकृत्य झालों । चरणीं राहिलों मुक्ताईचे ॥४१॥

या संतचरित्र ओव्या मुक्ताफळें माळा । मिरवी जो गळां आवडीनें ॥४२॥

पुढें वाचे गाये आणीका परिसवी । लाभे तो पदवी हरिभक्तीची ॥४३॥

संतांचे चरित्र आवडी जो गाये । पढीयंता तो होये विठोबांसी ॥४४॥

आवडे श्रीहरी संत आचारित । म्हणउनी तिष्ठत हरीकथे ॥४५॥

नारद प्रल्हाद पुंडलीक नामा । प्रिय पुरुषोत्तमस जीवाहुनी ॥४६॥

गोरा परसा आतां नरहरी सावता । कूर्मा आवडता पांडुरंगा ॥४७॥

निवृत्ति ज्ञानेश्वर सोपान मुक्ताइ्र । चांगा मिराबाई भानुदास ॥४८॥

विसोबा खेचर जाल्हान कबीर । रोहिदास वच्छरा चोखामेळा ॥४९॥

जनार्दन एका विष्णुदास तुका । वैकुंठनायका आवडते ॥५०॥

संतोबा पवार हरीभक्त अपार । हे परम प्रीतीकर विठोबाचे ॥५१॥

या सकळांची चरित्रें श्रवणें पठणें । मुक्त वाचाऋणें झाला निळा ॥५२॥

नव्हे वाचस्पती मूढ वाचक मी । परि उदयोकर्ता स्फूर्ति ज्ञानेश्वर ॥५३॥

तिहींच हा ग्रथ पावविला सिध्दी । प्रवर्तूनि बुध्दी स्फूर्ती दिली ॥५४॥

श्रोता वक्ता तूंचि आवडीच्या भोरें । ग्रंथ अत्यादरें लिहविला ॥५५॥

नेणता प्रमेय कथेच्या अन्वया । नेणों केलें काय सामर्थ्यगुणे ॥५६॥

सत्य सत्य सत्य त्रिवाचा हें सत्य । वदविता यथार्थ तुकया सिध्द ॥५८॥

उदंड राहिलें कथीं कथिता कथनीं । वाढेल म्हणउनी ग्रंथ थोर ॥५९॥

देवाचिया चित्ता आलें तोंचि पुरे । राहिल्या विस्तारें काय काज ॥६०॥

पुढातो पुढती संतां हेचि विनवणी । बैसावें श्रवणीं करुनी कृपा ॥६१॥

ऐकूनि हें संत तोषले सकळ । म्हणती तूं प्रेमळ कळों आलें ॥६२॥

हरिप्रियाची कथा सप्रेमें वदलासी । झाला हा आम्हांसी पाहुणेरु ॥६३॥

प्रासादिक वाणी आम्हांरे रुचली । अष्टांगें निवालीं श्रवणमात्रें ॥६४॥

निळा म्हणे सुखें आनंदे निवाला । चरणासि लागला धांवोनियां ॥६५॥

॥ इति श्रीचांगदेवचरित्रे सिध्ददर्शनअनुग्रहपूजादिउपचारकथनं नाम पंचमप्रकरणं समाप्तम् ॥

---

संत निळोबाराय गाथा । संत निळोबाराय अभंग । निळोबा अभंग । निळोबा गाथा । सर्व गाथा । निळोबाराय माहिती । पिंपळगाव मंदिर निळोबाराय । sant nilobaray gatha | sant nilobaray abhang | niloba abhang | niloba gatha | sarv gatha | nilobaray mahiti | nilobaray mandir pimpalgav |देवभक्त यांची एकरुपता संत निळोबाराय (संतांपाशीं करुणा भाकणें)निळोबाकृत चांगदेव चरित्र (प्रकरण ३ ते ५)निळोबाकृत चांगदेव चरित्र (प्रकरण ३ ते ५)निळोबाकृत चांगदेव चरित्र (प्रकरण ३ ते ५)निळोबाकृत चांगदेव चरित्र (प्रकरण ३ ते ५)निळोबाकृत चांगदेव चरित्र (प्रकरण ३ ते ५)निळोबाकृत चांगदेव चरित्र (प्रकरण ३ ते ५)निळोबाकृत चांगदेव चरित्र (प्रकरण ३ ते ५)निळोबाकृत चांगदेव चरित्र (प्रकरण ३ ते ५)

तुमच्या शेतमालाची जाहिरात करण्यासाठी कृषी क्रांतीला भेट द्या .